Chăm sóc đúng cách khi trẻ bị sốt

Ở trẻ em, sốt được xác định khi nhiệt độ cơ thể vượt các mức sau: 38 độ C đo ở hậu môn; 37,5 độ C đo ở miệng; 37,2 C độ đo ở nách. Các dấu hiệu và triệu chứng cho thấy trẻ bị sốt thường là: trẻ cáu gắt hơn bình thường, khó chịu trong người, chạm vào người trẻ thấy nóng, vã mồ hôi...

5 bước chăm sóc trẻ bị sốt

Khi trẻ bị sốt, bố mẹ không nên lo lắng quá, cần nhanh chóng thực hiện các bước sau:

Nới lỏng quần áo

Cho trẻ mặc quần áo thoáng mát, tránh mặc quần áo dày khó thoát nhiệt. Nếu trẻ đang đóng bỉm thì nên cởi bỉm và cho bé mặc quần.

Bổ sung nước và điện giải cho trẻ

Oresol là loại nước bổ sung điện giải tốt nhất cho trẻ nếu trẻ bị sốt kèm theo tiêu chảy hay nôn, tuy nhiên loại nước này khá khó uống khiến trẻ dễ nôn. Do đó, nên cho trẻ uống từng ít một và nghỉ 5 - 10 phút sau mỗi lần uống.

Chú ý khi pha oresol: bố mẹ cần pha cả gói với số lượng nước theo hướng dẫn, không pha 1/2 hay 1/3 gói vì sẽ làm thay đổi nồng độ các chất điện giải trong dịch dẫn đến những hậu quả đáng tiếc như: trẻ bị co giật, rối loạn tri giác,...

Ngoài ra, nếu bệnh nhi khó khăn trong hợp tác uống oresol, bố mẹ có thể thay thế bằng các chế phẩm khác như nước lọc, nước trái cây hoặc sữa.

Dùng thuốc hạ sốt cho trẻ

Nếu trẻ sốt >= 38,5 độ C (>= 38 độ C ở các trẻ có tiền sử sốt cao co giật) cần cho trẻ dùng thuốc hạ sốt.

Paracetamol là loại thuốc được khuyến cáo dùng khi chưa loại trừ được trẻ có sốt xuất huyết Dengue hay không.

Ibuprofen chỉ được dùng nếu trẻ không bị sốt xuất huyết Dengue, dùng theo chỉ định của bác sĩ.

Miếng dán hạ sốt: Miếng dán hạ sốt không có tác dụng hạ sốt mà chỉ có tác dụng tạo cảm giác mát, dễ chịu tại vị trí dán.

Chườm ấm

Khi trẻ bị sốt nên kết hợp chườm ấm để hạ sốt cho trẻ. Chườm ấm sẽ khiến lỗ chân lông giãn nở, giãn các mạch máu ngoại vi, tăng khả năng tản nhiệt, từ đó hạ sốt.

Bố mẹ dùng khăn nhúng vào nước ấm (có thể kiểm tra độ ấm của nước bằng cách nhúng khuỷu tay và cảm giác ấm như khi tắm em bé là được). Nếu nước nguội thì phải pha thêm nước nóng hoặc thay bằng chậu nước ấm khác, kiểm tra nhiệt độ rồi lại lau người cho trẻ.

Sau 15 - 30 phút, đo lại thân nhiệt của trẻ, dừng chườm khi nhiệt độ của trẻ < 37,5 độ C.

Khi chườm, cần chú ý lau nhẹ nhàng, tránh chà xát khiến trẻ đau rát, mẩn đỏ.

Cho trẻ ăn

Khi bị sốt trẻ sẽ kém ăn hơn ngày thường, do đó bố mẹ chỉ cho trẻ ăn nếu trẻ muốn, không nên ép buộc trẻ ăn nếu trẻ không thích.

Nên cho trẻ đến gặp bác sĩ khi có 1 trong các dấu hiệu sau:

+ Trẻ dưới 3 tháng tuổi có sốt >= 38,5 độ C;

+ Trẻ mệt mỏi;

+ Có phát ban trên da;

+ Có tiêu chảy hoặc nôn nhiều;

+ Trẻ có dấu hiệu mất nước;

+ Có sốt nhiều hơn 3 ngày;

+ Trẻ có vấn đề bệnh lý mạn tính như: bệnh tế bào máu ác tính, bệnh lý tim mạch, ung thư hoặc Lupus.

Sốt là không thể tránh khỏi và trẻ chỉ có thể thoải mái trở lại khi hết sốt, do đó hãy tìm đến chăm sóc y tế khi cần thiết.

Xử trí co giật do sốt tại nhà

Co giật do sốt xảy ra ở khoảng 2 - 5% trẻ, độ tuổi thường gặp là từ 6 tháng - 5 tuổi đặc biệt từ 12 - 18 tháng. Co giật do sốt thường xảy ra trong ngày đầu tiên bị bệnh, và khi nhiệt độ của trẻ lớn hơn 39 độ C. Cơn co giật thường kéo dài 1 - 2 phút và không gây tổn thương não cũng như sự phát triển về trí tuệ của trẻ sau này.

Một số trường hợp cơn co giật kéo dài trên 10 phút, đặc biệt là những bệnh nhân co giật khu trú, hoặc những bệnh nhân co giật nhiều hơn 1 cơn trong 24h có nguy cơ tiến triển thành động kinh.

Phần lớn co giật do sốt sẽ tự hết trong vài phút. Nếu trẻ có co giật do sốt, cha mẹ cần bình tĩnh và thực hiện các bước sau:

Đặt trẻ nằm nghiêng ở bề mặt phẳng, đảm bảo trẻ không bị rơi. Bắt đầu tính giờ. Loại bỏ những đồ vật sắc, cứng gần trẻ. Nới lỏng quần áo. Quan sát cơn giật của trẻ. Không đặt bất kỳ thứ gì vào miệng trẻ. Không động vào trẻ hoặc ôm trẻ.

Dự phòng co giật

Có thể hạn chế phần nào co giật do sốt bằng việc kiểm soát tốt cơn sốt của trẻ. Cho trẻ sử dụng thuốc hạ sốt nhóm paracetamol hoặc ibuprofen lúc bắt đầu có sốt để làm trẻ thoải mái hơn, và giúp hạ sốt. Tuy nhiên, việc sử dụng các thuốc này không được khuyến cáo ở những bệnh nhân không có sốt.

Phần lớn các trường hợp, điều trị dự phòng co giật không được khuyến cáo, vì nguy cơ và tác dụng không mong muốn của việc dùng thuốc chống co giật hằng ngày lớn hơn so với lợi ích của nó.

Lời khuyên của thầy thuốc

Đến cơ sở y tế gần nhất càng sớm càng tốt sau cơn co giật đầu tiên của trẻ, mặc dù cơn giật chỉ kéo dài vài phút. Gọi cấp cứu nếu cơn co giật kéo dài hơn 5 phút, hoặc đi kèm với các triệu chứng như: Nôn, gáy cứng, rối loạn nhịp thở, li bì.

TẠP CHÍ ĐÁI THÁO ĐƯỜNG