Các yếu tố nguy cơ gây bệnh đái tháo đường týp 2 (tiểu đường).

- Yếu tố di truyền: Bệnh tiểu đường týp có tính di truyền mạnh, các nhà khoa học tin rằng bệnh có thể di truyền cho các thành viên trong gia đình. 

- Những người trưởng thành ngồi nhiều, ít hoạt động hoặc béo phì sẽ có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường týp 2 cao hơn những người có chế độ sống lành mạnh.

- Những người có chế độ ăn giàu chất béo có hại và carbonhydrat,  hay uống nhiều rượu bia cũng có thể mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 cao do huyết áp cao và lượng mỡ trong máu cao.

- Ngoài ra, tuổi già cũng là một yếu tố gây nên căn bệnh tiểu đường týp 2. Nguy cơ bị bệnh bắt đầu tăng từ khoảng 45 tuổi, và tăng nhanh chóng sau 65 tuổi.

Cách lựa chọn thực phẩm cho người bệnh tiểu đường týp 2

Mức độ tăng đường huyết tùy thuộc số lượng thực phẩm ăn vào, hàm lượng và loại chất bột đường, thành phần chất đạm, chất béo, chất xơ chứa trong thực phẩm, cách chế biến... Bệnh nhân tiểu đường nên lựa chọn các loại thực phẩm cân đối về chất xơ và chất bột đường nhằm giúp đường huyết luôn ổn định sau ăn. 

Người bệnh tiểu đường nên chú ý đến chỉ số đường huyết của thực phẩm (GI) để lựa chọn thức ăn phù hợp cho mình. Chỉ số GI được xếp theo bậc từ 0-100. Trong đó, nếu thực phẩm có chỉ số GI càng cao, thì khả năng làm tăng đường huyết sau ăn càng cao. 

Với những thực phẩm có chỉ số GI thấp ≤ 55  thì người bệnh tiểu đường sử dụng không cần hạn chế (như rau xanh, hoa quả không ngọt, nhiều chất xơ)... Nhóm thực phẩm này giúp hấp thu đường vào trong máu chậm hơn, nhờ vậy lượng đường huyết sau ăn tăng chậm hơn và ổn định nên không gây ra những hậu quả nghiêm trọng. 

Với những thực phẩm có chỉ số GI ≥ 70 được coi là loại thực phẩm có khả năng gây tăng đường huyết cao sau ăn, nên hạn chế sử dụng (như đường, các loại đồ uống có gas, hoa quả sấy khô...); những thực phẩm có chỉ số GI từ 56-69 là thực phẩm gây tăng đường huyết ở mức trung bình, chỉ nên sử dụng ở mức vừa phải (như một số loại hoa quả...).

Một số lưu ý khi lựa chọn thực phẩm như sau:

- Thực đơn nên có nhiều loại đa dạng, thay đổi món thường xuyên. Số lượng thực phẩm vừa đủ với nhu cầu cơ thể, sao cho giữ cân nặng hợp lý. 

- Bữa ăn nên có nhiều thành phần thực phẩm như bột đường, đạm (thịt, cá, trứng, đậu hũ), chất béo và chất xơ (rau củ quả, đậu, ngô) giúp đường được hấp thu vào máu từ từ.

- Nên bổ sung nhiều rau xanh trong khẩu phần ăn hằng ngày vì trong rau xanh có nhiều chất xơ, giúp ổn định chỉ số đường huyết

Một số loài cá như cá hồi giàu chất béo omega-3 có lợi cho tim mạch của người bệnh tiểu đường

- Một số loài cá như cá hồi giàu chất béo omega-3 có lợi cho tim mạch của người bệnh tiểu đường, giúp phòng ngừa các biến chứng tiểu đường liên quan đến tim mạch. Các chất béo tốt như MUFA, PUFA, DHA không chỉ tốt cho hệ tim mạch mà còn rất tốt giúp chống lại các bệnh về huyết áp hoặc mỡ máu. 
 

Sữa có chứa đường palatinose và chất xơ hòa tan giúp bình ổn đường huyết ở người bệnh tiểu đường

- Nên sử dụng các loại sữa ít chất béo, có chứa đường palatinose và chất xơ hòa tan, không làm đường huyết tăng nhanh sau khi ăn.

- Một số loại thức ăn đặc biệt mà người bệnh tiểu đường nên tránh bao gồm các loại protein có hại như các loại thịt đóng hộp, các loại thức ăn chế biến sẵn giàu đạm, muối và đường. Tương tự với các loại trái cây đóng hộp cũng là thức ăn mà người bệnh tiểu đường nên tuyệt đối tránh. Các loại thức ăn nhanh, gà rán, khoai tây chiên hay thịt xông khói cũng khiến đường huyết của người bệnh không ổn định trong mức an toàn.

Hy vọng bài viết trên đã giúp người bệnh tiểu đường týp 2 hiểu rõ về bệnh của mình cũng như chú ý đến thực phẩm phù hợp trong khẩu phần ăn mỗi ngày để kiểm soát đường huyết tốt hơn. Hiểu rõ tầm quan trọng của dinh dưỡng trong điểu trị bệnh tiểu đường và cách chọn lựa thực phẩm phù hợp cũng giúp bạn kiểm soát tốt căn bệnh và giảm được nguy cơ các biến chứng nguy hiểm.
 

Bác sĩ Hồ Thị Nam Huế
Trung tâm Dinh dưỡng Vinamilk