Trí nhớ có vai trò rất quan trọng trong đời sống tâm lý của con người, là điều kiện để con người lưu giữ kỷ niệm, tích lũy kinh nghiệm sống và sử dụng chúng tốt hơn trong mọi hoạt động. Nhưng trí nhớ lại giảm dần theo tuổi. Tuy nhiên, vẫn còn có những biện pháp có thể giúp duy trì và tăng cường trí nhớ nếu biết áp dụng và luyện tập thường xuyên…

Chế độ ăn

Não cũng giống như cơ thể cần nhiên liệu để hoạt động. Do vậy, việc sử dụng các thực phẩm phù hợp và tránh những cách dùng thực phẩm sai lầm có thể là chiến lược hiệu quả để cung cấp đủ nhiên liệu cho não. Chế độ ăn uống Địa Trung Hải được xếp là một trong những chế độ ăn uống lành mạnh nhất hành tinh. Nó dựa trên lượng trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, đậu, chất béo lành mạnh - chẳng hạn như dầu ôliu, các loại hạt, cá và protein nạc. Nhiều nghiên cứu tại Mỹ chỉ ra rằng, chế độ ăn uống Địa Trung Hải ngăn ngừa các bệnh mạn tính nguy hiểm và kéo dài tuổi thọ. Nó cũng được chứng minh có tác dụng tích cực, lâu dài để bảo vệ trí nhớ, khả năng học tập cũng như chống suy giảm nhận thức. Bên cạnh đó, chế độ ăn Ketogenic cũng được chú ý khi nó làm giảm đáng kể lượng carbohydrate và thay thế bằng chất béo khiến cơ thể chuyển sang trạng thái chuyển hóa được gọi là ketosis. Ketosis làm tăng hiệu quả của cơ thể trong việc đốt chất béo cho năng lượng và tạo ra xeton từ chất béo trong gan, cung cấp năng lượng cho não.

Một số loại thực phẩm cũng đã được các nhà nghiên cứu trên khắp thế giới ca ngợi là chất làm tăng trí nhớ như quả óc chó, cải xoăn, rau bina, cacao và socola, quế, trà hoa cúc, quả việt quất…

Tập thể dục làm tăng lượng ôxy và hiệu quả các chất hữu ích trong não, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và tiểu đường, một trong những nguyên nhân dẫn đến mất trí nhớ, đồng thời làm giảm các hormone gây căng thẳng. Trong một phân tích điều tra sức khỏe của não ở người trên 50 tuổi, các nhà nghiên cứu của Mỹ nhận thấy rằng, tập aerobic cải thiện khả năng nhận thức, tăng cường trí não. Nguyên nhân là do một số hormon đặc biệt tăng lên trong quá trình tập luyện, được gọi là yếu tố tăng trưởng, giúp cải thiện trí nhớ thông qua vùng hồi hải mã Hippocampus, vùng não phụ tách học tập và ghi nhớ. Ngoài aerobic, cưỡi ngựa đã được chứng minh là cải thiện khả năng nhận thức của trẻ và múa có thể làm đảo ngược các dấu hiệu lão hóa của não do tuổi tác.

Ngủ trưa

Giấc ngủ có thể là một cách dễ dàng để cải thiện và duy trì trí nhớ. Một nghiên cứu được thực hiện tại Mỹ với những người tham gia ngủ giữa các buổi học và không ngủ. Kết quả cho thấy, những người ngủ trưa có thể nhớ 10 đến 16 từ trong bài kiểm tra trí nhớ, trong khi những người không ngủ chỉ nhớ lại 7,5 từ. Các nghiên cứu khác cũng cho thấy ở người lớn từ 65 tuổi trở lên, ngủ trưa một giờ đồng hồ cải thiện hiệu quả của các bài kiểm tra nhận thức so với những người không ngủ trưa.

Những người ngủ trưa ngắn hơn hoặc lâu hơn hoặc những người không ngủ trưa có sự suy giảm khả năng nhận thức khoảng 5 năm so với tuổi thật của họ. Do vậy, để giúp duy trì khả năng ghi nhớ và hoạt động của não, mỗi người nên duy trì tốt số giờ ngủ hàng ngày, tốt nhất nên có giấc ngủ ngắn vào buổi trưa.

Luyện tập não

Có những kỹ thuật có thể sử dụng để giúp bạn học cách mã hóa và ghi nhớ thông tin quan trọng. Chúng được gọi là các phương sách giúp trí nhớ. Các phương pháp ghi nhớ bao gồm phương pháp về địa điểm, đòi hỏi bạn phải tưởng tượng các mục muốn ghi nhớ dọc theo một con đường quen thuộc, liên kết các từ hoặc khái niệm với một trong các vị trí trên đường để làm cho chúng dễ nhớ hơn. Bên cạnh đó, từ viết tắt có thể được sử dụng như một công cụ để ghi nhớ bất cứ thứ gì từ màu sắc của cầu vồng đến các mục trong danh sách mua sắm. Chẳng hạn, bạn có thể sử dụng từ viết tắt “CAKE” để giúp bạn nhớ rằng bạn cần phải mua phô mai (Cheese), táo (Apple), cải xoăn (Kale) và trứng (Egg) từ siêu thị. Nhịp điệu cũng là một biện pháp giúp ghi nhớ tốt như nhịp của một bài thơ hay bài hát. Chunking là một cách để chia nhỏ các thông tin lớn thành những phần nhỏ hơn, dễ quản lý hơn, chẳng hạn như chia các số điện thoại thành ba phần thay vì cố gắng nhớ tất cả 10 chữ số riêng biệt. Hình ảnh có thể giúp ghi nhớ các cặp từ, chẳng hạn như nước xanh, ánh nắng vàng và cỏ xanh. Bằng cách nhớ lại một hình ảnh cụ thể, nó có thể giúp nhớ lại thông tin mà chúng ta liên kết với hình ảnh đó.

Vui vẻ và thư giãn

Căng thẳng mạn tính có ảnh hưởng bất lợi lên não. Theo thời gian, căng thẳng tiêu diệt các tế bào não, gây tổn thương vùng Hippocampus và liên quan đến mất trí nhớ. Do đó, quản lý căng thẳng có thể là một trong những cách tốt nhất để bảo vệ trí nhớ của bạn. Thiền và nghe nhạc có thể là các chiến lược hiệu quả để giảm bớt căng thẳng và làm giảm mất trí nhớ sớm ở người cao tuổi bị suy giảm nhận thức. Trong một nghiên cứu tại Mỹ, thiền và nghe nhạc trong thời gian 3 tháng cải thiện đáng kể chức năng bộ nhớ chủ quan và hiệu suất nhận thức khách quan. Chỉ cần 25 phút thiền và nghe nhạc mỗi ngày đã được chứng minh là có ảnh hưởng tích cực đến tâm trạng và tăng cường chức năng não cũng như khả năng nhận thức.

Bên cạnh đó, một số sở thích đặc biệt như chụp ảnh, thư giãn với hương thơm… cũng có thể giúp cải thiện trí nhớ. Môt nghiên cứu thực hiện tại Mỹ với những đứa trẻ tham gia vào một trò chơi ghi nhớ ở trong hai phòng khác nhau. Kết quả cho thấy, những đứa trẻ ở trong phòng có hương hoa lan đạt điểm số cao hơn đáng kể so với trẻ em ở trong căn phòng không mùi vị.

(Theo SKĐS)