Tuần hoàn não là quá trình lưu thông của máu trong não và là yếu tố quan trọng đảm bảo cho chức năng não được khỏe mạnh. Quá trình tuần hoàn máu cung cấp oxy và các chất dinh dưỡng cần thiết cho bộ não hoạt động hiệu quả. Máu cung cấp oxy và glucose cho não, máu lưu thông tốt là điều kiện cần thiết để các cơ quan được nuôi dưỡng và hoạt động tốt, nhất là não bộ.

 Rối loạn tuần hoàn não là gì?

Tắc mạch máu làm cản trở sự lưu thông của máu lên nuôi não

Não là cơ quan quan trọng nhất của cơ thể, mặc dù khối lượng chỉ bằng vài phần trăm trọng lượng cơ thể nhưng nhận được khoảng 20% lượng máu nuôi dưỡng cơ thể. Ngưng tuần hoàn não khoảng 6 - 7 giây sẽ ngất, ngừng 5 phút các tế bào não sẽ chết. Rối loạn tuần hoàn não hay còn gọi là thiểu năng tuần hoàn não hay thiếu máu não nhất thời thường xảy ra đột ngột do máu tới nuôi tế bào não bị thiếu hụt làm rối loạn chức năng của hệ thần kinh trung ương. Từ đó ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí gây nhiều biến chứng nghiêm trọng như: đột quỵ, xuất huyết não, phù não. Tuy vậy, khi bệnh ở giai đoạn nhẹ thì có thể hồi phục hoàn toàn sau 24 giờ và thường có xu hướng lặp đi, lặp lại nhiều lần nếu không được điều trị dứt điểm.

Đối tượng có nguy cơ cao mắc chứng thiểu máu não là những người từ tuổi trung niên trở lên, đặc biệt là có tỷ lệ mắc cao ở người cao tuổi, nhất là những người lao động trí óc cường độ cao. Tuy nhiên theo khảo sát của các nhà chuyên môn tỉ lệ mắc rối loạn tuần hoàn não càng ngày càng trẻ hóa, nhưng người cao tuổi vẫn là đối tượng chiếm tỉ lệ cao nhất khoảng 70%.

Nguyên nhân

Rối loạn tuần não não có thể gặp ở người lao động trí óc, căng thẳng, tập trung cao độ, những người tăng huyết áp, người béo phì với lượng cholesterol cao, đặc biệt là những người bị bệnh tim, tiền sử gia đình bị bệnh tim, những người mắc đái tháo đường ngoài ra uống rượu và hút thuốc làm việc trong môi trường ô nhiễm tiếng ồn cũng mang lại nguy cơ cao mắc rối loạn tuần hoàn não.

Bệnh rối loạn tuần hoàn não liên quan tới một loạt các bệnh hoặc các bất thường khác. Những người bị thiếu máu hồng cầu hình liềm, mạch máu bị đè nén, nhịp nhanh thất, tích tụ mảng xơ vữa trong các động mạch, huyết khối và huyết áp quá thấp do đau tim hoặc bệnh tim bẩm sinh có nguy cơ mắc các rối loạn tuần hoàn não cao hơn so với người khỏe mạnh.

Những nguyên nhân trên làm cho máu lên não kém gây rối loạn tuần hoàn não. Có khoảng 80% số bệnh nhân  thiếu máu não là do xơ vữa động mạch. Các bệnh huyết áp cao, mỡ máu cao, đái tháo đường, hoặc hút thuốc lá là nguyên nhân chính gây bệnh xơ vữa động mạch. Xơ vữa động mạch làm cho lòng mạch máu bi hẹp nhất là động mạch thân nền cột sống cổ, động mạch não do mỡ máu cao kéo dài hoặc do thoái hoá cột sống cổ không được điều trị hoặc dùng các biện pháp ngăn chặn.

Biểu hiện đầu tiên của bệnh

Người bệnh thỉnh thoảng đau đầu, một số người có đau đầu gần như thường xuyên

Thời gian đầu mới bị bệnh, các triệu chứng của thiếu máu não thường xuất hiện thoáng qua nên người bênh ít chú ý, lâu ngày người bệnh sẽ có những biểu hiện: nhức đầu, cảm giác nặng đầu, đau vai gáy, đặc biệt chóng mặt có cảm giác lảo đảo thoáng qua hoặc xoay tròn thường gặp nhất.

Các triệu chứng này xảy ra đột ngột khi thay đổi tư thế như từ nằm chuyển sang ngồi hoặc đứng, kèm theo buồn nôn hoặc nôn, ù tai. Người bệnh thỉnh thoảng đau đầu, một số người có đau đầu gần như thường xuyên hoặc luôn cảm thấy bồn chồn, không hoàn toàn làm chủ được mình, dần dần thay đổi tính tình (trái tính, trái nết), hay mủi lòng, dễ tủi thân và đặc biệt là chóng quên (đãng trí). Các biểu hiện trên có thể thoáng qua hoặc có thể kéo dài nhiều giờ đến vài ngày, nếu do bệnh của huyết áp (huyết áp thấp hoặc huyết áp cao), xơ vữa động mạch, các triệu chứng có thể kéo dài nhiều ngày hơn. Thường ngày người bệnh hay bị đau mỏi vai gáy, đau cứng cổ do khí huyết ứ trệ, kém lưu thông, lượng máu đến vùng vai gáy, cổ suy giảm bởi hẹp động mạch thân nền, thoái hóa đốt sống cổ.

Nguyên tắc điều trị rối loạn tuần hoàn não

 Hiện nay Alteplase (tpa) là một trong những loại thuốc có hiệu quả đối với đột quỵ thiếu máu cục bộ cấp. Cách điều trị bằng tpa trong vòng 3 giờ có thể cải thiện đáng kể kết quả điều trị so với việc dùng giả dược.

Ngoài ra chăm sóc hỗ trợ từ các nhân viên y tế sẽ mang lại kết quả điều trị tốt. Các bác sĩ sẽ duy trì huyết áp để lưu lượng máu não có thể phục hồi và hạn chế tình trạng thiếu oxy và tăng carbonic trong máu. Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ có các biện pháp giúp bạn hạn chế tăng huyết áp.

Lời khuyên của thầy thuốc

Bạn sẽ có thể kiểm soát bệnh này nếu áp dụng các biện pháp sau: bỏ thói quen hút thuốc lá, tập thể dục đều đặn, điều trị các bệnh như cao huyết áp và đái tháo đường, chế độ dinh dưỡng lành mạnh hạn chế nội tạng động vật, thức ăn nhiều đạm, mỡ, tăng cường các loại trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt. Ngoài ra người cao tuổi nên khám bệnh định kỳ để kiểm soát huyết áp, mỡ máu, đường trong máu và có chỉ định kịp thời của nhân viên y tế tránh để bệnh nặng gây các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.

Thu Trang