PV: Thưa ông, ông có thể cho biết thực trạng  căn bệnh ung thư ở Việt Nam hiện nay và giải pháp của ngành y tế đối với căn bệnh này?

PGS.TS Bùi Công Toàn: Theo thống kê của 5 năm trở lại đây, ung thư mỗi năm tăng 10%, ta hình dung như vậy sau 5 năm sẽ tăng thêm một lượng lớn bệnh nhân ung thư tại Việt Nam. Đó là điều không thể tránh khỏi, với tốc độ gia tăng nhanh của căn bệnh này, nỗi lo của ngành y tế là phải thay đổi như thế nào để điều trị cho kịp, nhưng cũng là điểm mừng của đất nước là qua mô hình bệnh tật chứng minh được kinh tế đang phát triển. Mô hình kinh tế nào sẽ gắn liền với mô hình bệnh tật như vậy. Với mô hình bệnh tật như vậy chúng ta phải đương đầu, muốn đương đầu được chúng ta phải chuẩn bị những “vũ khí” và sự giáo dục trong toàn dân. Trước hết về vũ khí ta cũng rất tự hào trên toàn thế giới là mặc dù nên kinh tế chưa mấy phát triển nhưng tỷ lệ điều trị khỏi  ung thư cũng tương đương với nhiều nước tiến tiến trên thế giới. Chứng minh bằng con số cụ thể 30 % số bệnh nhân ung thư đến bệnh viện K được chữa khỏi, 30% kéo dài cuộc sống, 40% điều trị chống đau, điều trị săn sóc giảm nhẹ, cũng như mô hình điều trị của các nước tiên tiến hiện nay. Nhìn về sâu xa hơn nữa những gánh nặng về ung thư chúng ta phải đối mặt trong thời gian tới, như chúng ta đã biết ung thư gắn liền với tuổi giá, tuổi càng cao thì chất độc tích lũy trong cơ thể càng nhiều và có thời gian chuyển biến thành ung thư. Tại sao tôi phải nhấn mạnh vấn đề tuổi tác, mặc dù kinh tế Việt Nam so với các nước trên thế giới đứng rất thấp, đứng về nửa sau, nhưng tuổi thọ người Việt Nam thì có thể sánh với bất kỳ cường quốc nào trên thế giới. Đó là niềm tự hào song cũng là gánh nặng đối với ngành y tế, bắt buộc ngành y tế phải tìm được mô hình nào cho ưu việt, xứng đáng, đặc biệt học hỏi các mô hình chăm sóc sức khỏe của các nước tiên tiến như Nhật, mô hình chăm sóc tuổi già như mở các an dưỡng đường ở Pháp, sắp tới ngành y tế của ta cũng phải xây dựng được những mô hình đó nữa thì mới có thể giải quyết được.

Tỷ lệ các loại ung thư ở Việt Nam

Ngoài mô hình chăm sóc sức khỏe phải có kinh tế đi kèm, hay nói cách khác cần sách lược, chính sách y tế của nhà nước, vừa qua đã có tín hiệu đáng mừng đó là ta đang phổ cập bảo hiểm y tế, trước mắt là 69% con số cũng đáng tự hào, tôi hy vọng trong thời gian tới con số này sẽ được nâng cao hơn nữa và đó sẽ là phương pháp để ta mở ra các phương pháp chữa bệnh mới , ta có thể hình dung tiền của mỗi người chữa bệnh giống như là giọt nước rỏ về đại dương, thế nhưng khi ta có bảo hiểm y tế ta có thể tắm mình trong cả một đại dương, một khối kinh tế rất lớn để ta điều trị bệnh.

Trong 5 năm qua, ngành y tế đã có những bước tiến bộ, trục xoay đã xoay ngành y tế vươn mình kịp với thời đại, với sự phát triển kinh tế. Trong đó có đề án 1818, chương trình “cầm tay chỉ việc” đưa bác bác sĩ giỏi về các tuyến tỉnh, tuyến huyện, tuyến xã, và đặc biệt nhất sau khi đã thực hiện tốt các đề án trên để các tuyến có sự phát triển đương đối đồng bộ có thể đủ khả năng tiếp cận với những nền khoa học cao hơn thì chúng tôi đã xây dựng chương trình bệnh viện vệ tinh, “những bệnh viện lớn, những bệnh viện Trung ương làm vị trí hạt nhân, các bệnh viện tuyến dưới quay xung quanh”

PV: Vậy đâu là nguyên nhân gây nên các căn bệnh ung thư hiện nay và tỷ lệ mắc các căn bệnh ung thư ở nước ta thưa ông?

PGS.TS Bùi Công Toàn: Về nguyên nhân ta có thể kể những nguyên nhân cổ điển và nguyên nhân mới. Nguyên nhân cổ điển trước hết phải nói đến chủng tộc, thứ hai là do địa lý, gắn liền với phông tục tập quán và nhổ nhưỡng tạo điều kiện phát sinh một số bệnh nhất định không giống nhau, các nguyên nhân mới là nhịp sống ngày càng phát triển kèm theo rất nhiều các phương tiện mang nhiều lợi ích cho con người, nhưng bên cạnh đó cũng mang nhiều cái hại như khói dầu Diezen, dầu nhờn, hắc ín (đốt cháy nhựa đường), các sản phẩm công nghiệp…. Bên cạnh đó thuốc lá, rượu bia và các thực phẩm hàng ngày cũng là một nguyên nhân rất lớn gây nên căn bệnh này.

Theo thống kê hiện nay bệnh ung thư phổi dẫn đầu trong tỷ lệ mắc ung thư ở nước ta , tiếp đến là ung thư vú, trực tràng, tuyến tiền liệt, dạ dày, gan, và cuối cùng là cổ tử cung.

PV: Thưa bác sĩ, vậy ông có thể đưa cho một vài lời khuyên cho bệnh nhân về các biện pháp phòng ngừa và điều trị?

PGS.TS Bùi Công Toàn: Biện pháp vĩ mô đó là phải có chiến lược toàn diện và định hướng của Chính phủ, Nhà nước một cách đồng bộ và sự đồng thuận của nhân dân. Ngoài ra đối với các biện pháp phòng ngừa mỗi cá nhân chúng ta phải biết bảo vệ mình trước những nguyên nhân gây ra căn bệnh này, bằng chế độ sinh hoạt, ăn uống, chăm sóc sức khỏe định kỳ. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các y bác sĩ và bệnh nhân trong chẩn đoán và điều trị bệnh.

Chúng tôi khuyên người dân nên tham gia bảo hiểm y tế, để giảm thiểu chi phí khi đi khám chữa bệnh đặc biệt là khi phát hiện và điều trị căn bệnh ung thư.

Thống kê tỷ lệ mắc mới và tử vong mỗi năm 7 loại ung thư phổ biến nhất toàn cầu của WHO

Hiền Trang (thực hiện)