Theo thống kê trên thế giới thì chỉ có 4 thiết bị Plasma lạnh ở  CHLB Đức, Israel và Anh có chứng chỉ CE của Châu Âu cho thiết bị y tế. Việt Nam sẽ là nước tiếp theo tiến hành thủ tục để có plasma lạnh được Châu Âu chấp nhận.

Năm 2005, plasma lạnh áp suất khí quyển – CAP, lần đầu tiên được sử dụng để điều trị lâm sàng tại CHLB Đức, mở ra kỷ nguyên của “thuốc plasma” (plasma medicine). Khái niệm “thuốc plasma” không phải huyết tương như vẫn thường được biết trong y học mà là một ứng dụng của plasma vật lý. Từ lâu, tính năng diệt khuẩn của plasma nóng hay plasma áp suất thấp đã được biết và sử dụng rộng rãi trong trong vệ sinh dịch tễ và và y tế. Tuy vậy, plasma nóng có thể làm hại đến mô xung quanh nên vẫn chỉ được dùng khá hạn chế trên người. Các sản phẩm của loại plasma này như electron, ion, hoạt chất, tia cực tím và nhiệt có thể điều khiển được hoặc thay đổi cho phù hợp với các ứng dụng.  Để ứng dụng trên con người yếu tố “an toàn” phải được đặt lên hàng đầu có nghĩa các thành phần của plasma phải tiêu diệt mầm bệnh một cách hiệu quả, nhưng đồng thời phải không gây ảnh hưởng xấu đến mô lành.

Các nhà khoa học thuộc Phòng thí nghiệm Vật lý Princeton của Bộ Năng lượng Princeton (PPPL) đã giúp thiết kế và thử nghiệm một thành phần có thể cải thiện hiệu suất của các cơ sở nhiệt hạch hình bánh rán được biết đến như những tokamaks. Được gọi là "lithium limiter lỏng", thiết bị này đã lưu thông kim loại bảo vệ chất lỏng bên trong các bức tường của Tàu cao tốc Siêu thực nghiệm của Trung Quốc Tokamak (EAST) và giữ plasma làm mát và làm chậm phản ứng nhiệt hạch.

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Tohoku đã phát hiện ra một hiện tượng plasma mới, dẫn đến sự phát triển của một nguồn ion âm để làm nóng plasma ở nhiệt hạch.

 Trong những năm vừa qua, cộng đồng các nhà khoa học plasma y tế đã học tập lẫn nhau tạo nên sự phát triển vượt bậc cả về khoa học và công nghệ, an toàn, hiệu quả, ứng dụng và cả mode hoạt động phức tạp của các thành phần plasma hoạt hóa. Sử dụng những kiến thức này, các thiết bị plasma đã được thay đổi và mở rộng cho mục đích y tế.

Chúng ta thấy rằng,  plasma lạnh là công nghệ khá mới và cần được chứng minh liệu có đạt được những đòi hỏi khắt khe của ngành y học thực chứng (EBM) và của hệ thống chăm sóc sức khỏe. Trong bối cảnh có rất nhiều loại thiết bị plasma lạnh có thể dẫn đến khó khăn do yêu cầu của EBM do sự tương đồng nên kết quả của thiết bị này không dễ để chuyển cho thiết bị khác. Con đường tiến đến EBM là chông gai nhưng đã có một số thiết bị plasma lạnh đạt được hiệu quả in vivo.

 Plasma lạnh ở Việt Nam

Khái niệm về plasma đang dần được hình thành ở Việt Nam. Thiết bị khoa học này đã được phát triển bởi các nhà khoa học trong nước đã được Bộ y tế cấp chứng nhận. Điều này góp phần đưa Việt Nam trở thành một trong số ít các quốc gia trên thế giới ứng dụng thành công công nghệ này.

Chữa vết thương bằng công nghệ Plasma lạnh

Cộng nghệ khoa học của Đức, đã được 2 Tiến sỹ trẻ của Viện vật lý, Viện Hàn lâm khoa học và Công nghệ Việt Nam triển khai ứng dụng, máy phát tia plasma lạnh (hay có tên là plasmaMed) với công nghệ hồ quang trượt ứng dụng điều trị trong y tế và thẩm mỹ.

Hiên nay, vấn đề kháng sinh đang được Bộ y tế kiểm soát một cách chặt chẽ và hạn chế một cách tối đa khi sử dụng. Công nghệ Plasma lạnh ra đời có thể thay thế việc sử dụng kháng sinh. Có tác dụng điều trị các vết thương đặc biệt các vết thương nhiễm khuẩn, các vết thương mạn tính khó liền, lâu liền; các vết thương nhiễm khuẩn đã bị kháng với các kháng sinh, các vết loét do bệnh đái tháo đường,…..Các bệnh viện ứng dụng rất đa dạng để điều trị trên các bệnh nhân cụ thể các bệnh nhân có vết thương do chấn thương, các vết thương bỏng, các vết thương, các vết loét do các bệnh da liễu, các vết loét do biến chứng đái tháo đường, các vết loét do thiểu dưỡng, các vết loét mỏn cụt, loét do tì đè nằm lâu ở các bệnh nhân bị đột quỵ, tai biến mạch máu não; điều trị các vết loét nhiễm trùng sau mổ. Máy PlasmaMed đã được hội đồng khoa học cấp Viện Vật lý, Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam công nhận phát ra tia plasma lạnh với đầy đủ các đặc trưng vật lý cần thiết và tương đương với các thiết bị của các nước tiên tiến trên thế giới. Được kiểm định các thông số vật lý tại Viện trang thiết bị và công trình y tế. Kết quả thử nghiệm tiền lâm sàng tại Viện Bỏng quốc gia, cho kết quả khẳng định tính năng an toàn và có tác dụng giảm độ nhiễm khuẩn trên vết thương rõ rệt; vết thương được xử lý bằng plasma có sẹo phẳng và chỉ bị co kéo nhẹ.

Với hiệu quả đạt được, nhiều bệnh viện trong nước đã ứng dụng Plasma lạnh để điều trị vết thương hở: Bệnh viện Việt Đức, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nội tiết TW, Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình TP.HCM,…

 Do tác dụng của tia Plasma lạnh là diệt các vi khuẩn, kể cả vi khuẩn kháng thuốc và kích thích liền vết thương nên hiệu quả ứng thực tế tại các bệnh viện trong vừa qua sẽ giảm các dấu hiệu nhiễm khuẩn ngay từ lần đầu tiên, vết thương hoàn toàn sạch vi khuẩn sau 2-3 lần chiếu, Đối với các vết loét nhiễm khuẩn mạn tính thì thời gian chiếu khoảng 4-5 lần. Plasma lạnh có thể điều trị được cả các vết loét nhiễm các vi khuẩn kháng thuốc nên giảm đáng kể việc sử dụng các kháng sinh đắt tiền. Những ứng dụng này trong y tế thực sự là một bước nhảy vọt của công nghệ nước nhà, đưa khoa học công nghệ của Việt Nam vươn xa cùng thế giới.

Thiên Lý (T/H)